معرفی ساز کلارینت

ساز کلارینت و در کل همه ساز‌هایی که با دمیدن در آن‌ها صدا تولید می‌کنند را ساز‌های بادی می نامند. بسته به نحوه‌ی قرار گرفتن در دهان و نحوه‌ی دمیدن، سازهای بادی را به دسته‌های مختلفی از نظر زبانه دار یا بی زبانه، با قمیش یا بدون قمیش و ... تقسیم می‌کنند.
ساز کلارینت (قره نی) ازدسته سازهای «یک زبانه ای است» و متشکل است از یک لوله استوانه ای که انتهای تحتانی آن کمی مخروطی شده است. در انتهای بالایی ساز، تکیه گاهی مانند منقار، ازجنس چوب، کایوچو یا پلاستیک قرار گرفته، که یک سوی آن تقریبا صاف و سوی دیگر سطحی و منحنی است و در سوی صاف آن تیغه ای نیی به نام «زبانه» بر«منقار» تکیه کرده است. این قسمت را مجموعا « دهانی» می نامند که در هنگام نواختن، کاملا در دهان (و احیانا مابین دندانها) قرارمیگرد. علاوه بردهانی، قسمت های دیگر نیز در این ساز به نظر میرسند که همگی می توانند از هم جدا شوند.
 

مقاله مرتبط: آموزش کلارینت در کرج

تعداد کلیدها و سوراخهای ساز کلارینت (قره نی) ، بسیار بیشتراز کلیدها و سوراخ های فلوت و به همین دلیل انگشت گذاری این ساز مشکل تر از فلوت است.
 انواع حرفه‌ای‌ ساز کلارینت معمولاً از چوب سیاه آفریقایی ساخته می‌شود. سازکلارینت انواع زیادی دارد که روی‌هم آنها را «خانواده کلارینت» می‌خوانند. معمولاً منظور از کلارینت نوع سوپرانوی آن است. نوعی ساز کلارینت که توانایی تولید فاصله‌های موسیقی شرقی را دارد به قره‌نی معروف است.

سوپرانو چیست؟

واژه سوپرانو از واژه ایتالیایی Sopra به معنای بالا گرفته شده. همان‌طور که صدای سوپرانو بالاترین فرکانس در صدای انسانی را دارد و معمولا نقش های اصلی را در اپرا می‌گیرد. سوپرانو به‌طور کلی به صدای زن اشاره دارد ولی به صورت خاص به صداهایی مانند صدای پسران (Boy soprano) و در پسوند نام سازهایی که بالاترین صدا را در خانواده خود دارند از واژه سوپرانو استفاده می‌شود. مانند: ساکسوفون سوپرانو.
 

تاریخچه ساز کلارینت

ریشه‌ی کلمه‌ی کلارینت را می‌توان در بین نام‌های ترومپت‌های دوره‌ی رنسانس و باروک جستجو کرد. برخی هم معتقدند که کلمه‌ی کلارینت همراه کلمه‌ی فرانسوی کلارینته به زبان انگلیسی راه پیدا کرده است.
اختراع ساز کلارینت را به یوهان کریستوف دنر در آلمان نسبت داده‌اند. او در سال ۱۷۰۰ با اضافه کردن یک قطعه به ساز شالوماو، ساز کلارینت را اختراع کرد و پس از آن کلید‌ها و صفحه‌هایی به این ساز اضافه شد تا به بهبود این ساز در صدا و نواختن کمک کند.

ویژگی‌ها ساز کلارینت

مجرای استوانه‌ای مسئول ایجاد صدای خاص در ساز کلارینت است که می‌تواند بین سه بازه صدایی با نام‌های "شالوماو"، "کلاریون" و "آلتیسیمو" متغیر باشد. کیفیت صدا با توجه به نوازنده، آهنگ، ساز و قمیش می‌تواند تغییر کند. ساز کلارینت بیشترین محدوده صدایی را در بین سازهای بادی رایج دارد.

برخی از ویژگی‌های ساز کلارینت:

انواع ساز کلارینت

ساز کلارینت در زمان های مختلف، با ابعاد و ویژگی‌های مختلفی ساخته شده است. برخی از انواع آن دیگر استفاده نمی شوند، ولی برخی همچنان باقی مانده و توسعه پیدا کردند. انواع رایج ساز کلارینت عبارتند از:
کلارینت (سی بمل) که رایج ترین نوع آن است ، باس کلارینت، (لا) کلارینت، (می بمل) کلارینت، کنتر باس کلارینت، کنترا آلتو کلارینت و آلتو کلارینت، کلارینت پیکولو (کلارینت اکتاو یا کلارینت بمل سوپرانینو).

ساز کلارینت در موسیقی کلاسیک

در موسیقی کلاسیک، ساز کلارینت، جزئی از سازهای ارکستر استاندارد و گروه‌های کنسرت می‌شوند. در ارکستر به طور کلی دو نوازنده کلارینت را وجود دارند تا بتوانند دو قسمت مجزا را بنوازند. قسمت نوازندگان کلارینت در ارکستر، در دهه‌های آخر قرن ۱۹، با به‌کارگیری سه کلارینت کمی معمول بزرگتر شد. در قرن ۲۰، آهنگسازانی مانند ایگور استراوینسکی، ریشارد اشتراوس، گوستاو مالر و الیویه مسیان نوازندگان ساز کلارینت را با به‌کارگیری کلارینت‌های مختلف در کارهایشان به نه نفر نیز رساندند.

ساز کلارینت در موسیقی جاز

ساز کلارینت اصالتاً یک ساز مرکزی در جاز بوده که با نوازندگان نیو ارلئان در دهه ۱۹۱۰ آغاز شد و به عنوان یک ساز برجسته موسیقی جاز در دوره گروه بزرگ تا دهه ۱۹۴۰ باقی ماند. سوپرانوی سی بمل رایج ترین ساز کلارینت بود، اما تعداد معدودی از نوازندگان جاز از قبیل لوییس نلسون دلیسله و آلکاید نونز سوپرانوی دو را ترجیح می‌دادند. دوک الینگتون که از دهه ۱۹۲۰ تا دهه ۱۹۷۰، به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کرد، از کلارینت به عنوان ساز اصلی در کارهای خود استفاده می‌کرد.
 

نوازندگان مشهور ساز کلارینت

نوازندگان ساز کلارینت جاز اهل ایتالیا

نوازندگان مطرح ساز کلارینت در ایران