- صفحه اصلی
- مقالات آموزشی
- ضرب در موسیقی به چه معناست؟
ضرب در موسیقی به چه معناست؟
ضرب در موسیقی به چه معناست؟، تمپو یا ضرب در موسیقی از اهمیت بالایی در درک و اجرای موسیقی دارد و یکی از مهمترین و پایه ای ترین مفاهیمی است که هنرآموز می بایست درک درستی از آن داشته باشد چرا که بر احساس ناشی ازموسیقی تأثیر میگذارد.
ضرب (واحد سنجش و تقسیم زمان در موسیقی) معیاری از سرعت اجرای قطعههای موسیقی و در اصطلاح فارسی معیاری برای شمارش گذشت زمان در یک میزان است که در ابتدای هر قطعه موسیقی میزان تند یا کند بودن قطعه را نشان می دهد.
در واقع ،ضرب در موسیقی عبارت است از واحد های زمانی، که شنوندگان معمولاً در حال شنیدنِ موسیقی با حرکاتِ موزون و هماهنگ بدن یا به وسیله ی دست زدن یا پا زدن با آن همراهی میکنند. رهبر ارکستر با حرکات دست در فضا آن ها را مشخص می کند. ضرب ، واحد اندازه گیریِ ضربان های ریتمی در موسیقی است.
حفظ وزن قطعه
نوازندگان، بخصوص نوآموزان، از دستگاهی به نام مترونوم را برای نگهداشتن وزن قطعه بکار میبرند که در شروع کار از اهمیت بالایی برخوردار است. معمولا فاصله ی زمانی هر رفت و برگشت عقربه ی مترونوم معادل یک بیت یا ضرب محاسبه می شود. استفاده از مترونوم و بالابردن سرعت اجرای قطعه (تمپو) بسیاردر پیشرفت هنرجو موثر خواهد بود.
ضرب دراقع پس زمینه ای در قطعه موسیقی می سازد که نت ها روی آن ها با کشش های زمانی متفاوت قرار می گیرند. نت ها در اصل بر اساس مدت زمان خود به سه شکل ، بخشی از یک ضرب ، یک ضرب کامل و یا بیش از یک ضرب متداوم تقسیم می شوند. این کشش یا تمپو در بالای هر قطعه نشان داده می شود.
انواع قطعات موسیقی از نظر ضرب
توجه داشته باشید که تقریبا تمام قطعات موسیقی بر اساس الگوی ضربی زیر ساخته می شوند:
۱-موسیقی ۲ ضربی که شامل یک ضرب قوی و یک ضرب ضعیف است.
۲-موسیقی ۳ ضربی که شامل یک ضرب قوی و دو ضرب ضعیف است
۳-موسیقی ۴ ضربی که شامل یک ضرب قوی و یک ضعیف و یک نیمه قوی و یک ضعیف است.
موسیقی بیشتر از چهارضرب و همچنین موسیقی بدون ضرب هم وجود دارند مثل برخی پیش درآمدهای موسیقی سنتی ایران و یا در موسیقی غربی برخی قطعات که به صورت (adlib) نوشته شده اند.
ضرب و میزان در موسیقی (Beat & Bar)
در موسیقی ضربهای ثابتی وجود دارند که این ضربها در میزانهایی (Bars) مرتباً تکرار میشوند. این میزانها توسط خطوط میزان (Bar-Lines) که خطوطی قائم و عمود بر خطوط حامل هستند، از یک دیگر جدا میشوند.
ضرب (Beat) عبارت است از واحدهای زمانی، که شنوندگان معمولاً در هنگام شنیدن موسیقی با حرکات موزون و هماهنگ بدن یا با دست زدن و پا کوبیدن با آن همراهی میکنند.
میتوانیم همانند مثال بالا میزانها را ۴ ضربی در نظر بگیریم؛ اما لزوماً نیازی نیست که سازها روی تمامی ضربها نتی را بنوازند. تنها لازم است در حوالی آنها نواخته شوند و توسط ضربها کنترل شوند. (یکم گیج کنندس. شاید بگین پس اونایی که نیازی بهشون نیست چرا وارد قضیه میشن؟ اما با شنیدن چند تا مثال ساده معلوم میشه که برای هماهنگ بودن کل آهنگ بهشون نیاز داریم.)
ارزش زمانی نت ها (Duration / Note Value)
با فرض اینکه میزان ما چهار ضربی میباشد شروع میکنیم. این بدین معناست که چهار ضرب با ارزش زمانی یک چهارم (1/4) داخل این میزان قرار دارند. جای این ضربها میتوانیم چهار نت موسیقی قرار دهیم که به عنوان نت سیاه شناخته میشوند. همچنین این قابلیت را داریم که جای دو نت سیاه، نت دیگری (نت سفید) قرار دهیم که کشش زمانی دو برابر داشته باشد.
از نظر ریاضی، این نت نسبت به میزان چهار ضربی ما دارای ارزش (۲/۴) یا به عبارت دیگر (1/2) میباشد. این روند به اینجا ختم نمیشود. نت گرد، کشش زمانی دوبرابر نسبت به نت سفید داراست؛ بنابراین با یک نت گرد میتوان کل ضربهای میزان را اشغال کرد.