باربد
باربد موسیقی دان ایرانی
نامورترین موسیقیدان، شاعر، بربط نواز و خواننده دوران ساسانی در زمان پادشاهی خسرو پرویز است. بیربادیوس یا باربادیوس نام‌های احتمالی یونانی باربد ساسانی هستند . در بیشتر منابع،از جهرم، شهر کوچکی در جنوب شیراز در استان فارس به عنوان زادگاهش یاد می شود، اما در برخی منابع از وی به عنوان "مروی" از اهالی مرو یاد می شود. باربد مشهورترین و ماهرترین نوازنده دربار امپراتوری ساسانیان در ایران بود. نام باربد در بسیاری از اسناد به یادگار مانده است و از او به عنوان یک موسیقیدان بسیار ماهر و مشهور در زمان خود یاد شده است. باربد برای هر روز هفته نوایی ساخت که به هفت‌خسروانی معروف است. همچنین برای هر روز ماه سی لحن یا سی دستان و برای ۳۶۰ روز سال غیر از پنجه دزدیده، ۳۶۰ آهنگ یا ۳۶۰ دستان را ساخت. به دستگاه راست نام دستان دیگری است که باربد آن را ساخت و امروز جز دستگاه‌های هفت‌گانه موسیقی ایرانی است، همچنین باید به آهنگ‌ها و دستان نوروز بزرگ، آرایش خورشید، ماه بر کوهان (ماه بالای کوهسار)، کین ایرج، سوگ سیاوش و گنج باد، گنج کاووس، تخت تاقدیس، فرخ روز، سوگ شیدیز و باغ شیرین اشاره کرد
این قدیمی ترین سیستم موسیقی خاورمیانه بود که برخی از آثار هنوز هم وجود دارد. میراث ماندگار آن، نام هایی است که به برخی از "گوشه ها" های امروزی در سیستم مدرن موسیقی فارسی داده شده است.
طبق افسانه ها، باربد بود كه از طریق ترانه ای - كه به طور بالقوه جان خود را به خطر می اندازد - پادشاه ساسانی ، خسرو دوم را از مرگ محبوب ترین اسب خود، شبدیز مطلع كرد. با توجه به حماسه نظامی گنجوی (خسرو و شیرین) عشق شیرین و خسرو با شنیدن آواز عشق پادشاه توسط باربد از چادر پادشاه که در همسایگی چادر شیرین بود اغاز شد.
در مورد سرنوشت باربد بین منابع اختلاف هست. ثعالبی نوشته که باربد توسط موسیقیدان دیگری در دربار خسرو پرویز با نام «سرکش» مسموم و کشته شد. ابن‌خردادبه برعکس این روایت را نقل کرده‌است. فردوسی نیز در شاهنامه چنین می‌نویسد که زمانی که خسرو پرویز توسط پسرش شیرویه از سلطنت به زیر کشیده شد، باربد در نهایت پریشانی به زندان رفت و در آنجا آهنگی حزن‌آلود نواخت، سپس چهار انگشت خود را برید و به منزل رفت و تمام آلات موسیقی خود را به آتش کشید. در بین نوازندگان کرمانشاه داستانی هست که سالیان پیش در روزی از هفته همه نوازندگان در جایی جمع میشدند و ساز مینواختند و میخواندند، تعداد اندکی از آنان دلیل این کار را میدانستند و پس از سالها بین تمام نوازندگان پخش میشود که جایی که نوازندگان جمع میشوند قبر باربد است و با باخبر شدن حکومت آن زمان که صفویه ها بوده قصد تخریب آن مکان را داشتند که اهالی موسیقی کرمانشاه تصمیم میگیرند آنجا را قبر سیده فاطمه اعلام کنند و در سال ۱۰۶۵ ق آن مکان بازسازی و به نام سیده فاطمه ثبت شد و مردم به زیارت آن میروند.