فرق سنتور یک مهر و سنتور دو مهر
در گذشته برخی از اساتید صاحب نام برای کم کردن خطا در ساخت پس از ساخته شدن ساز اگر آن ساز فاصله ی زیادی با ایده آل آنها داشت، ساز را از بین می بردند تا در پرونده ی هنری ایشان ثبت نگردد. اما بعدها برخی از سازندگان که نمی خواستند سازهای بی کیفیت خود را هم از بین ببرند و از درآمد حاصل از آن صرف نظر کنند، راه جدیدی یافتند و آن هم نشان دادن میزان رضایت خود از ساز ساخته شده با تعداد زدن مُهر روی آن بود. به این صورت که اگر از کیفیت و صدای سازی راضی نبودند فقط یکبار روی آن مُهر میزدند و اگر کمی راضی بودند دو مُهر و اگر خیلی ساز نظرشان را جلب می کرد سه مُهر می زدند. در بیشتر موارد یک مهر اضافه باعث اختلاف قیمت های زیاد شده که به میلیون هم میرسد و با این کار هم قیمت های مختلف را پوشش می دادند و هم همه ی سازهای خود را به پول تبدیل می کردند. این روند هم اکنون نیز در کار بسیاری از سازندگان سازهای موسیقی ایرانی از جمله سنتور وجود دارد.
تفاوت سنتور یک مهر و دو مهر
مهر در سازها در واقع یا هدف نشان دادن کیفیت یک ساز نسبت به ساز دیگر همان سازنده است. مثلا یک سنتور دو مهر یک سازنده، نسبت به سنتور یک مهر همان سازنده باید کیفیت بهتری داشته باشد. و این یک مهر یا دو مهر بودن توسط خود سازنده مشخص می شود. درواقع، سازنده با درج یک مهر یا دو مهر بر روی ساز خود، میزان رضایت خود از آن ساز نسبت به سازهای هم رده ساخت دست خود را نشان می دهد. بنابراین، می توان تفاوت سنتور یک مهر و دو مهر را اینگونه دریافت. به عبارتی، مهره ساز به گونه ای به عنوان شناسه ساز نیز شناخته می شود و این ارتباطی به کیفیت این ساز ندارد. زیرا معمولا سازندگان شناخت کمتر نوازندگان ساز، قادر به ارزش گذاری صحیح سازهای تولید ندارند. بنابراین نمی توان از روی تعداد مهر سنتور، کیفیت آن را نتیجه گیری کرد.
سنتور یک مهر و دو مهر کدام را بخرم؟
همانگونه که گفته شد، دو مهر بودن سنتور دلیل بر برتری و باکیفیت تر بودن ساز نیست. سنتورهای یک مهر هم یافت می شوند که نسبت به دو مهره مشابه خود صدای بهتری دارند. تمامی سازنده ها، یک مهر یا دو مهر ندارند. بعضی سازنده ها براساس طرح مدل بندی می شوند. مثلا مافی ساده، مافی خاتم کاری، مافی طرح دار، یا مثل سیف ساده، سیف چهار خط، سیف سفارشی، سیف گل دار. برخی سازنده ها هم مثل ایرانی یک مهر، ایرانی یک مهر ویژه یا دو مهر یا سنتور موسوی یک مهر، یک مهر ویژه یا دو مهر هستند. به عبارتی، یک مهر یا دو مهر عامیانه و مرسوم در همه جا نیست. بعضی سازنده ها هم فقط یک مدل ساز ارائه می دهند مثلا یک مهر یا دو مهر.