معرفی ساز داربوکا
معرفی ساز تمپو
معرفی ساز داربوکا، داربوکا به عنوان یکی از سازهای اصلی در کشورهای عربی رواج دارد با نامهای مختلف شهرت یافتهاست. در مصر با نامهای «دارابوکا»، «دِرابوکا» و «داربوکا» شناخته میشود. در موسیقی لبنان و سوریه با نامهای «دِربکی» و «درباکا» شهرت دارد و نام دیگر آن که در ایران نیز بیشتر استفاده می شود تمپو است،که یکی از انواع سازهای پوستصدای یک طرفه، با بدنهای به شکل «گابلت» یا «جام» است که به طوره ویژه در مصر، خاورمیانه، شمال آفریقا و جنوب آسیا و اروپای شرقی استفاده میشود. داربوکا در خانوادهی گابلت دارمها (درامهای به شکل جام) قرار دارد.
نامهای دیگر داربوکا
- گابلت درام ( Goblet Drum )
- چَلیس درام ( Chalise Drum )
- تارابوکا ( Tarabuca )
- دِبوکا ( Debuca )
- دومبِک ( Dumbec )
- تبلا ( Tabla )
- و غیره…
تاریخچه ساز داربوکا (تمپو)
تاریخچه ساز داربوکا، اصلیت واژه عربی مصری «داربوکا» احتمالا به واژه «دَرَبَ» به معنی ضربه زدن بر میگردد. این ساز از هزاران سال پیش در فرهنگهای منطقهی بینالنهرین و مصر باستان استفاده میشده است. شواهدی مربوط به وجود گابلت درامها از حدود 1100 پیش از میلاد مسیح در مناطق بابل و سومر باستان به دست آمده است. در برخی مناطق آسیایی، داربوکاهایی در اندازهی بزرگ دیده میشود که هنگام نواختن روی زمین گذاشته میشوند و در مراسم مذهبی در معابد استفاده میشوند.
داربوکا در ترکیه
تمپو در ترکیه، بیشتر از فلز، بهویژه مس و برنج ساخته میشود. از نامهای رایج این ساز در محدودهٔ جغرافیایی ترکیه، میتوان به «دُمبِلِک» که برگرفته از واژهٔ پهلوی تُنبَک ، «داربوکا» و «دِبلِک» اشاره کرد. در زبان ترکی استانبولی «داربه» و «دارپ» به معنای ضربه و کوبیدن است.
داربوکا در بلغارستان
این ساز ضربی در بلغارستان با نامهای «دارابوکا»، «دارامبوکا»، «تارامبوکه» و «تارامبوکا» بهکار میرود. بلغارها عقیده دارند که این ساز ریشهٔ شرقی دارد و آن را از سفال و گاهی از فلز میسازند. در آلبانی نیز از داربوکای بلغاری استفاده میشود که به آن «دارابوکه» میگویند
اجزای ساز داربوکا
- بدنه داربوکا
- جنس داربوکاهای رایج در مناطق مختلف ایران از سفال یا فلز است. داربوکاهای سفالی قدمت بیشتری دارند و در برخی از نواحی ایران ساخته میشوند اما داربوکاهای فلزی را بیشتر از ترکیه، عراق و سایر کشورهای عربی وارد ایران می شود
- داربوکای فلزی: جنس بدنه داربوکای فلزی بیشتر از آلومینیوم است در این ساز عموما، از تلقهای پلاستیکی به جای پوست طبیعی استفاده میشود.
- داربوکای سفالی: این ساز که از گل رس پخته شده ساخته میشود و دارای تنه اصلی به شکل نیمه تخممرغ است. انتهایی داربوکای سفالی شیپور مانند نیست. روی دهانه ابتدایی آن پوست کشیده میشود.
- پوست داربوکا
- پوستهای بسیار متنوعی برای داربوکا وجود دارد که هر کدام رنگ صدایی خاص خود را ایجاد میکنند. از آن جمله میتوان به پوستهای مصنوعی همچون پوست شفاف، پوست پاور بیت، پوست فیبر رمو و پوستهای طبیعی همچون، پوست ماهی (فیش اسکین) و پوست بز اشاره کرد. پوست شفاف از جنس پلاستیک است و رایجترین نوع پوست داربوکا در بازار محسوب میشود. بسیاری از نوازندگانی که به موسیقی عربی و موسیقی رقص علاقه دارند این پوست را ترجیح میدهند. وقتی دربارهی پوستهای طبیعی صحبت میکنیم، منظور رایجترین پوستها، یعنی پوست ماهی و بز هستند. این پوستها توسط سازندهی داربوکاهایی از جنس سرامیک و سفال استفاده میشوند.