معرفی ساز طبل

آموزش ساز طبل | ساز طبلک چیست

سازهای کوبه ای از قدیمی ترین سازهایی هستند که از هزاران سال پیش تمدن بشری از آنها استفاده میکرده است. اولین استفاده بشر از سازهای کوبه ای برای برقراری ارتباط راه دور بوده و بتدریج برای مراسم شادی، عزا، تشریفات مذهبی و … از آنها استفاده شده است.
سازهای کوبه ای به همراه سازهای بادی برنجی از زمانهای دور در خدمت موسیقی بوده اند که این نشان دهنده لزوم وجودی آنها در موسیقی است. ریتم نیاز طبیعی هر انسان است و شاید یادآوری این مطلب برای شما جالب باشد که در هر فرهنگ و کشوری که نگاه کنید، کودکان علاقه مفرط دارند تا با چوب روی سطل یا شیء مشابه بکوبند که این مسئله نیاز فطری انسان به ریتم را نمایش می دهد
اکثرا هر تک‌نوازی‌ای با همراهی این ساز کوبه ای شکل می‌گیرد و در همه اجراهای آوازی هم یک یا دو طبله‌نواز حضور دارند. نوازندگان این ساز برخی در قطعات موسیقی طوفانی به راه می اندازند ، یعنی با چنان سرعت و مهارتی می‌نوازند که باور پذیر نیست  این صوت و صدا از انگشتان دو دست و دو طبل کوچک درآمده است.

ساز طبل چیست

طبل بزرگ تر که اصطلاحا معروف هست به بایان (Bayan) یا همان طبلی که نوازنده با دست غیر تخصصی (اکثرا دست چپ )صدای های بم را از آن ایجاد می‌کند، از گِل رُس یا چوب (مخصوصا در نمونه های کهن و قدیمی تولید شده منطقه پنجاب) یا فلزاتی مثل برنج (رایج ترین)، مس (گران بها ترین )، آلومینیوم و فولاد (کم ارزش ترین )، می ساختند. اندازه قابل قبول این بایان 10 اینچ، قطر سطح بالایی آن نیز 10 اینچ  ولی قطر پایین آن حدودا دو و نیم تا سه اینچ هست.

مقالات مرتبط: آموزش تار در کرج

طبل  کوچک تر که اصطلاحا آن را دایان می نامند (Dayan) که توسط دست تخصصی (در بیشتر موارد دست راست دست اصلی و تخصصی است )نواخته می شود، اکثرا از جنس چوب هایی ماننده چوب جَگ/Jag یا شیشَم/ Sheesham (زیر مجموعه چوب های سخت/Hardwood، بومی شبه جزیره هند و کشورمان ایران)، خَیر/Khair یا سنگالیا کتچو/Senegalia catechu  (درختی از نوع درخت اقاقیا، بومی جنوب و جنوب شرقی آسیا، که در زبان هندو آن را خیر می نامند.)، نیم یا انبه/ Neem or Mango wood (نوعی درخت انبه گرمسیری که در منطقه های آسیای جنوبی رشد نموده و چوب آن خیلی مورد استفاده می باشد.) تولید می شود.
طول دایان دقیقا مثل طبل بزرگ ترحدود 10 الی 10.5 اینچ، قطر سطح پایینی تقریبا 7الی 8 و یک چهارم اینچ و قطر سطح بالایی بین 5الی 5.5  اینچ  درنظر گرفته می گردد.

تاریخچه ساز طبل

بر اساس مهری که از چغامیش به دست آمده ، قدمت طبل در ایران به 3400 ق.م باز می گردد. در دوره هخامنشی نیز طبل مرسوم بوده است. ژوستین ، پلوتارک و هرودویان از طبل به عنوان یکی از آلات موسیقی مورد استفاده دوره اشکانی نام برده اند. ظاهرا در این دوره از طبل هم در رزم و هم در بزم استفاده می شد. در واقع طبل های جنگی ، طبل های بزرگی بودند که روی آن ها را چرم کشیده و زنگوله هایی به آن ها آویزان می کردند. به استناد منابع تاریخی اشکانیان ، درجنگ معروف سورن با کراسوس ، برای تقویت قوای خود از طبل استفاده کرده اند. این طبل ها در زبان یونانی rhoptron و در زبان پهلوی rhoptra خوانده می شدند. علاوه بر منابع تاریخی ، اثر مهرهای بدست آمده از اوروک ، کاربرد طبل را تایید می کنند. در یک اثر مهر که صحنه ای آئینی را نشان می دهد ، نوازنده در مقابل طبل بزرگی ایستاده است. طبل وی ، ساغری شکل است و پایه کوتاهی دارد. بر سطح خارجی و در دو طرف آن ، آویز حلقوی شکلی آویزان است که به احتمال زیاد از آن به عنوان دسته استفاده می شده است. دست راست نوازنده بر روی طبل و دست دیگر به طرف بالا آمده و مهیای نواختن است.
در نقش برجسته آیرتام ، نوازنده ای در حال نواختن طبل کوچکی با دو سر است. از سلوکیه ، نوزده پیکرک به دست آمده که در همه آن ها یک فرد ، نوازنده طبل است و شخص دیگر دو نی می نوازد. این طبل زنان همگی مونث هستند.

انواع ساز طبل 

طبل اسنر (Snare)
طبل کوچک یا طبل اسنر در دو طرف خود لایه‌ای پلاستیکی دارد و پوسته زیرین آن دارای سیم‌های کشیده شده است که همین ویژگی سبب ایجاد صدای تیز استاکاتو می‌شود. حساسیت طبل اسنر باعث می‌شود که نوازنده کنترل بیشتری بر فشار و حجم صدا داشته باشد.

انواع ساز طبل

طبل بیس
بزرگ‌ترین طبل موجود در مجموعه درام‌ها طبل بیس یا درام بیس است که به طبل ضربه نیز شهرت دارد. این طبل روی زمین قرار می‌گیرد و با یک یا دو پدال توسط پای نوازنده نواخته می‌شود. این طبل صدای پرقدرتی را ایجاد می‌کند. طبل بأس همچنین به عنوان مشخص‌کننده و راهنمای گام موزیک استفاده می‌شود.

هیت هت

هیت هت (جفت سِنج) شامل دو سنج است که روی یکدیگر قرار گرفته‌اند و از قسمت داخلی به یکدیگر وصل شده‌اند. این دو سنج توسط لوله به یک پدال متصل می‌شوند و هرگاه نوازنده پدال را فشار دهد، سنج‌ها به یکدیگر برخورد می‌کنند. همچنین این سنج‌ها توسط درام استیک (چوب) نیز نواخته می‌شوند.