معرفی ساز تام تام

تام تام یک آلت موسیقی کوپه ای است که از آن در ارکستر موسیقی کلاسیک استفاده می‌شود. نام این ساز در زبان چینی « گُنگ » که به معنای سنجی است که به وسیله یک چکش به صدا در می‌آید. این ساز در اواخر قرن بیستم به ارکستر موسیقی غربی وارد شد.

بزرگترین تفاوت مابین تام تام و گنگ این است که تام تام دارای یک زیر و بمی مشخص قابل شنیدن نیست. تفاوت مهم دیگر مشخصه‌های صدایی است.

اگرچه صدای تام تام می‌تواند در محدوده صدایی باشکوه و قدرتمند تا رعب‌آور و غرش‌آسا، صداهای باشکوه، درخشان و غریب و ناآشنا است. به عبارت دیگر صدای گنگ می‌تواند تنها به عنوان «موقر و جدی»، بلندمرتبه و باوقار تعریف شود.

Decay یک نت گنگ که با نیرویی برابر روی سازی با اندازه‌ای استاندارد نواخته می‌شود، کوتاه‌تر از decay در ساز تام-تام است، نت تام-تام می‌تواند برای دقایقی چند رزونیت را نیز در گوش مخاطبان تداعی کند.

تاریخچه ساز تام تام

یکی از سازهایی که در ارکستر موسیقی کلاسیک از آن استفاده می‌شود، ساز تام تام است. این ساز در اوایل قرن بیستم به ارکستر موسیقی غربی وارد شد. ساز کوبه‌ای تام تام در زبان چینی معنی معادل با «گنگ» دارد و به سنجی که با یک چکش به صدا در می‌آید، می‌گویند. همراه با باس درام و تیمپانی، تام تام در گروه سازهای پرکاشن و باس قرار می‌گیرد.

ممکن است که غالبا ساز تام تام را با ساز گنگ اشتباه بگیرید. اما تفاوت‌های کوچکی بین صدا و ساختار این دو ساز قابل مشاهده می‌باشد.

ساختار ساز تام تام

شکل ظاهری ساز تام تام همانند یک دیسک دایره‌ای و اندکی محدب است که لبه باریک ساز به سمت بالا و در جهت تحدب برگشته. جنس این ساز معمولا از برنز چکش کاری یا ریخته گری شده و با به کارگیری از یک آلیاژ خاص می‌باشد. اگر به دنبال ساز تام تام با کیفیت بالا می‌گردید، بهترین گزینه سازهای تولید شده از کشورهای چین، ژاپن، میانمار، جاوا و … هستند.

سازهای تام تامی که از جنس برنز ریخته گری شده باشد، بیشتر در ارکستر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع ساز تام تام فرکانس پایه بزرگتری نسبت به جرمشان دارند و برای حل این موضوع و دستیابی به صدای مورد نیاز برای استفاده در ارکستر، بهترین گزینه به کارگیری از ساز تام تام با اندازه 70 سانتی متر است.

طرز تولید صدا در ساز تام تام (Tam-tam)

تام-تام يا با ضربه نواخته مي‌شود يا از طریق سائيده یا لمس شدن صدا تولید می‌کند. اين ساز دقيقاً در وسط زده نمي‌شود ولي در حدود يك كف دست (با توجه به اندازه ديسك) از مركز نواخته مي‌شود، چرا كه در اين نقطه است كه بزرگ‌ترين حجم و پائين‌ترين نت‌ها توليد مي‌شوند.

مطالب مرتبط: آموزش تار در کرج

به هر حال نقطه ضربه ايده‌آل از يك ساز به ساز ديگر متفاوت است و پركاشنيست بايد مكان آن را با سعي و خطا مشخص كند چرا كه عدم تشخيص درست مكان آن حتي به اندازه چندين سانتي‌متر مي‌تواند به صورت اساسي صدا را تغيير دهد.
همانند گنگ، تام-تام بيشترين ارتعاش را در مركز و حداقل ارتعاش را در لبه دارد. به همين دليل است كه با يك لبه برگشته معلق مي شود. صدا داراي شمار زيادي partial‌هاي غير هارمونيك است.
تام-تام با شمار زيادي از مالت‌هاي مختلف معمولاً با مالت‌هاي ويژه تام-تام زده مي‌شود. هرچه ساز بزرگ‌تر و سنگين‌تر باشد، هرچه مالت‌ها بزرگ‌تر باشند، نيرويي كه پركاشنيست بايد براي ايجاد تن صدايي كامل وارد كند، بیشتر خواهد بود.
علاوه بر اين، نت‌ها براي توسعه كامل روي يك تام-تام بزرگ‌تر نياز به زمان دارند و زير و بمي كلي پائين‌تر است.
همچنين دمپ كردن يك تام-تام بزرگ سخت‌تر است. در حقيقت، سازهاي خيلي بزرگ در سطوح حجمي بالا نياز به دو پركاشنيست براي دمپ كردن آنها دارد. قضاوت درباره تن پيانو سخت است و كنترل سطح ديناميكي نيز خيلي سخت است.