موسیقی در ایران

موسیقی در ایران سابقه‌ای دیرینه دارد و به دوران ایران باستان بازمی‌گردد. ایران خاستگاه موسیقی‌هایی غنی و متنوع است و موسیقی سنتی ایران به عنوان یکی از مؤلفه‌های فرهنگ و هنر ایرانی به‌شمار می‌رود. تقریباً تمامی اقوام ایرانی دارای موسیقی محلی خاص خود هستند.

موسیقی ایران در دوران باستان

موسیقی کلاسیک یا باستانی مربوط به قرن ششم قبل از میلاد است. در زمان امپراتوری هخامنشی (550- 331ق.م) موسیقی نقش مهمی در نماز و در وقایع سلطنتی و ملی داشت. به گفته هرودت، جادوگران که در ایران باستان از قبیلهکاهنی بودند، مراسم قربانی کردن خود را با آواز همراهی می کردند. اما موسیقی ایرانی در زمان سلسله ساسانیان از سال 224 تا 651 میلادی ، به اوج خود رسید. در این دوره بسیاری از دستگاه ها و گوشه های موسیقی ایرانی اختراع شدند که بیشتر آنها توسط باربد ساخته شده است. تاریخچه اجرای موسیقی در ایران ساسانی از دوره های قبل مستند تر است. این امر به ویژه در متن آیین زرتشت مشهود است. موسیقی، شعر و آواز دردوره ساسانیان بسیار شکوفا شد زیرا بسیاری از حاکمان حامی هنر بودند و برخی حتی خود هنرمند بودند. و بسیاری از پادشاهان مانند خسرو پرویز و اردشیر از نوازندگان محافظت و تبلیغ کردند. چندین نوازنده مانند رامتین، بامشاد، باربد و نکیسا به حدی استاد شدند که تأثیرات آنها از زمان خودش فراتر رفت. در زمان خسرو پرویز، دربار سلطنتی ساسانی میزبان موسیقی دانان برجسته بود. به طور کلی دوره سلطنت خسرو پرویز به عنوان "عصر طلایی موسیقی ایران" در نظر گرفته می شود. در نقش برجسته طااق بستان او در وسط قایقی در میان چنگ نوازان ایستاده است در حالیکه تیر و کمان در دست دارد. پنج قرن پس از مرگ باربد ، فارابی تمام قطعات موسیقی باربد را ثبت كرد و روش های ثبت نت در گذشته را شرح داد.
سازهای موسیقی که به طور مشخص در مجسمه های ساسانی ظاهر می شوند عبارتند از: چنگ، شیپور، دف، طبل، فلوت یا نی. چنگ مثلثی شکل است و هفت سیم دارد.