کامبیز روشن‌روان

موسیقی فیلم های کامبیز روشن

کامبیز روشن موسیقی‌دان، آهنگساز، نوازنده، رهبر ارکستر و آموزگار موسیقی است که زاده ۱۹ خرداد ۱۳۲۸ در شهر تهران می باشد و با آنکه دارای خانواده‌ای با تعصبات مذهبی بود، از همان دوران کودکی علاقه خود را به موسیقی نشان داد. او فراگیری موسیقی را پس از تحصیلات ابتدایی، در هنرستان عالی موسیقی و هنرستان موسیقی ملی نزد موسیقی‌دانانی مانند: حسین دهلوی، مصطفی کمال پورتراب، منوچهر منشی‌زاده، ارفع اطرایی و حسین تهرانی آموخت، پس از آن وارد دانشکده هنرهای زیبا شد و دروس تخصصی آهنگسازی و پیانو را به‌ترتیب با توماس کریستیان داوید و امانوئل ملیک آصلانیان، ادامه داد. وی برای اخذ فوق لیسانس به آمریکا سفر کرد و در دانشگاه جنوب کالیفرنیا (USC)، مشغول و فارغ‌التحصیل شد. او بعدها موفق به دریافت مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز شد.

آهنگسازی کامبیز روشن

سبک موسیقی روشن‌روان به‌خاطر آهنگسازی برای فرم‌های مختلف موسیقی، با الهام از فرهنگ ایرانی و غربی ابعاد گسترده‌ای دارد. در آثار وی از کارهای ارکسترال تا موسیقی فیلم و موسیقی آوازی، می‌توان شیوه‌های متفاوتی از: موسیقی کلاسیک غربی، سنتی ایرانی، محلی، مدرن، معاصر، آوانگارد و گاهی پاپ (در موسیقی فیلم)، مشاهده کرد. او خودش را معلم و آهنگساز می‌داند و به‌دلیل تجربه‌ای که در آموزش و آهنگسازی داشته‌است، از هارمونی و ارکستراسیون متفاوتی نسبت به روالِ معمولِ آن استفاده می‌کند. نوازندگی با دو ساز غربی و ایرانی، باعث ‌شد از همان ابتدای تحصیلات موسیقی، با هر دو مکتب آشنایی کامل پیدا کند و در آثارش از تلفیق این سبک‌ها، بهره ببرد. به‌عنوان مثال، وی اشاره می‌کند در اثری که ارکستر ملی ایران برای تنظیم آهنگی سنتی از حسن کسایی به او سفارش داده بودند، تماماً از آکوردهای خوشه‌ای که دارای فواصلی کاملاً غربی و نامطبوع است، استفاده کرده‌است.

روشن‌روان در کارهایش با بهره‌گیری از همهٔ تکنیک‌ها برای بیان و سبک شخصیِ خودش به آهنگسازی ‌پرداخت. به‌عنوان نمونه، در فیلم‌های برنج خونین و سرزمین آرزوها از سه سبکِ موسیقی کلاسیک، سنتی و پاپ مایه ‌گرفت. در سریال‌های امیرکبیر و شاه‌شکار با استفاده از تم یادآور، از دو دستگاه ماهور و همایون، با تلفیقی از سازبندی و هارمونی غربی، همزمان استفاده کرد. در سمفونی فلک‌الافلاک که با موضوع جنگ ایران و عراق ساخته شده‌است، تلفیقی از موسیقی غربی، سنتی و محلی را به همراه دارد، موومان اول در فرم سونات است، اما تم اصلی که آرامش قبل از جنگ را توصیف می‌کند، آواز دشتی است، که با هجوم نیروهای عراقی، به الگوی موسیقی معاصر تغییر می‌کند، در موومان دوم یا آهسته، تم اول، ملودی محلی و لری «تفنگ» است که بیانگر غم و اندوه بعد از ویرانی و استقامت پس از آن است. موومان سوم حماسی است و با ترانهٔ محلی «دایه دایه» به موومان چهارم وصل می‌شود، موومان چهارم نیز ابتدا با ملودی «دایه دایه» به‌عنوان «تم اول» و در ادامه با کنترپوانی که بر اساس این ملودی بدست آمده، قطعه وارد یک فوگ چهار صدایی و «تم دوم» می‌شود، در ادامه، بعد از بسط و گسترش، تم اول (دایه دایه) و تم دوم (فوگ)، همزمان شنیده می‌شوند و سمفونی با خلاصه‌ای از موومان‌های قبلی، به‌پایان می‌رسد. در آلبوم ساقی‌نامه ۱ و ۲، به سراغ فضایی سنتی و موسیقی ردیف رفت و با آنکه این آهنگ گوشه‌ای در دستگاه ماهور است، با استفاده از ریتم و میزان‌های متفاوتِ موسیقی قدیم ایران که ناشناخته مانده‌است، در اکثر دستگاه‌های ایرانی نیز آن را اجرا کرد. در مقابل، برای توصیف قطعه «جمعه خونین» (مرثیه برای شهدای ۱۷ شهریور) موسیقی آوانگارد را انتخاب کرد و با استفاده از ۱۲۰ نوازنده، ۴۸ خواننده گروه کر، گروه کر کودکان، چهار تکخوان، یک روایتگر، نوار الکترونیکی و فقط یک سنتور، گرایش و علاقه خود را به انواع سبک‌های موسیقی نشان داد.

موسیقی فیلم های کامبیز روشن

او اولین کارش در سینما را با فیلم مسافر در سال ۱۳۵۳، به کارگردانی عباس کیارستمی آغاز کرد و در طول فعالیت‌هایش، ساخت بیش از یکصد موسیقی متن برای فیلم‌های سینمایی، مجموعه تلویزیونی و پویانمایی را انجام داده و با کارگردانانی همچون امیر نادری، خسرو هریتاش، فریبرز صالح، سعید نیکپور، پوران درخشنده، مهدی فخیم‌زاده، تهمینه میلانی، رسول صدرعاملی، مجتبی راعی، یداله صمدی و … همکاری داشته‌است. او برخی از این آثار را در قالب آلبوم یا پارتیتور منتشر کرده‌است و جوایز متعددی برای بهترین موسیقی فیلم از جشنواره‌های مختلف سینمایی ربوده‌است.

• نامزدی و دریافت جوایز
• برنده جایزه اول آهنگسازی، از دانشگاه جنوب کالیفرنیا (USC)، ۱۳۵۸ (
• برنده جایزه ویژه (هیئت داوران) بهترین موسیقی متن، برای فیلم مرثیه (۱۳۵۵
• برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن، از سومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای فیلم‌های زندان دوله تو و گل‌های داوودی (۱۳۶۳)
• نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن، از هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای فیلم تپش (۱۳۶۷)
• برنده جایزه تندیس زرین بهترین موسیقی متن، از دومین جشن بزرگ سینمای ایران برای فیلم تولد یک پروانه (۱۳۷۷)
• نامزد دریافت تندیس زرین بهترین موسیقی متن، از سومین جشن بزرگ سینمای ایران برای فیلم شور زندگی (۱۳۷۸)
• نامزد دریافت تندیس زرین بهترین موسیقی متن، از چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران برای فیلم بلوغ (۱۳۷۹)
• برنده جایزه بهترین موسیقی سمفونیک در رابطه با دفاع مقدس، برای سمفونی فلک‌الافلاک
• برنده جایزه شیر سنگیِ بهترین موسیقی متن، از دومین جشنواره فیلم‌های کمدی برای فیلم جنگجوی پیروز (۱۳۷۸)[۱۲۹]
• برنده جایزه بهترین موسیقی متن، از دومین جشنواره تولیدات برون مرزی سازمان صدا وسیما برای فیلم زندانی ۷۰۷ (۱۳۸۰)
• برنده جایزه یک عمر فعالیت موسیقی و آهنگسازی، از جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر (۱۳۸۲)[۵۰]
• دیپلم افتخار بهترین موسیقی متن، از بیست و پنجمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای فیلم بچه‌های ابدی (۱۳۸۵)
• نامزد دریافت تندیس زرین بهترین موسیقی متن، از دهمین جشن بزرگ سینمای ایران برای فیلم سفر به هیدالو (۱۳۸۵)