نشست خبری دومین دوره جایزه موسیقی روح‌الله خالقی روز یکشنبه، 21 مرداد، در دانشگاه مهر البرز با حضور محمدرضا عزیزی، دبیر اجرایی این جایزه، آروین صداقت کیش، دبیر بخش پژوهش، و بهنام ترابی، دبیر علمی برگزار شد.
محمدرضا عزیزی در آغاز این نشست و به مناسبت روز خبرنگار، ضمن تبریک این روز بیان کرد: "سال گذشته اولین دوره جایزه استاد روح‌الله خالقی را در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار کردیم. طرح این رویداد به معاونت فرهنگی دانشگاه ارائه شد و توانستیم این مراسم را به انجام برسانیم. هدف ما نگاه به شخصیت آهنگسازی روح‌الله خالقی به عنوان یک آهنگساز تأثیرگذار در تاریخ معاصر کشور است."
وی افزود: "با توجه به توصیه‌های مرحوم خالقی درباره اهمیت آثار استادانی همچون مرحوم صبا و علینقی وزیری، تصمیم گرفتیم تا به‌طور مستقل جایزه‌ای برای موسیقی ایرانی برگزار کنیم. معمولاً جوایز آهنگسازی به یک فرد خاص تعلق می‌گیرد، اما ما این رویکرد را تغییر داده و بر رویکرد استادان وی نیز تأکید کرده‌ایم. این دوره از جایزه «روح‌الله خالقی» را به‌طور وسیع‌تری در سطح ملی برگزار خواهیم کرد و از حمایت انجمن آثار و مفاخر، فرهنگستان هنر و انجمن موسیقی نیز برخوردار خواهیم بود."
دبیر اجرایی دومین دوره جایزه همچنین توضیح داد: "امسال بخش پژوهش به برنامه اضافه شده و ما با همکاری ارکستر جوانان ایران قصد داریم اجراهایی در شهر تهران داشته باشیم."
ماموریت‌های دبیر بخش پژوهش در رویداد دوم
در ادامه مراسم، آروین صداقت‌کیش، دبیر بخش پژوهش جایزه موسیقی «روح‌الله خالقی»، توضیح داد که کمیته داوران ماه‌ها قبل تشکیل شده و بعد از مشورت‌های متعدد، مسئولیت سخنرانی در این جلسه برعهده او گذاشته شده است؛ بنابراین او نماینده این کمیته است.
صداقت‌کیش با اشاره به هم‌شاگردی روح‌الله خالقی و صبا گفت: "در اولین دوره جشنواره جایزه «روح‌الله خالقی» که افتخار داشتم سخنران اختتامیه باشم، پس از پایان مراسم بحث‌هایی پیرامون تشکیل هیأت داوری جدید و افزودن بخش پژوهش مطرح شد. آقای عزیزی با من در تماس بودند و در نهایت تصمیم بر این شد که بخشی به جایزه جدید اضافه شود و به عنوان یک نهاد همکار با ما همکاری کند. آنچه که اکنون می‌دانیم این است که بخشی به نام جایزه جلال به این رویداد اضافه خواهد شد."
سرپرست و رهبر ارکستر جوانان و نوجوانان ایران ادامه داد: "پس از دریافت آثار، آنها در کمیته داوری مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. داوران به صورت ناشناس فعالیت می‌کنند و آثار نیز مطابق کدهایی که به آنها داده شده است، به آنها ارائه می‌شود تا از شناسایی طرفین جلوگیری شود و این امر به افزایش دقت در ارزیابی کمک می‌کند."
صداقت‌کیش تصریح کرد: "آثار برگزیده در «مقاله‌نامه» جایزه منتشر خواهند شد. نکته کلیدی، محورهایی است که برای بخش پژوهش تعیین شده‌اند. این اولین بار است که چنین رویکردی را اجرا می‌کنیم و برای انجام ارزیابی و کارهای پژوهشی، نیاز به دقت و توجه زیادی داریم."
او افزود: "تمام موضوعات این رویداد مرتبط با شخصیت و آثار استاد روح‌الله خالقی است، که پس از دوره تجدد به عنوان یک شخصیت مؤثر در عرصه موسیقی شناخته می‌شود. هدف ما با اضافه کردن این بخش، ترغیب پژوهشگران به تحقیق در مورد خالقی و ارائه نتایج به جایزه است."
صداقت‌کیش همچنین گفت: "در حال حاضر، گرایش‌های تحقیقاتی در ایران چندان به این نوع موسیقی‌دانان متمرکز نیست. برگزارکنندگان جایزه روح‌الله خالقی به این نتیجه رسیدند که یک خط یا گرایش جدید را باز کنند تا محققان بتوانند کارهای علمی انجام دهند که در آینده در یک کتاب منتشر خواهد شد."
او ضمن ابراز امیدواری به تداوم این جریان، خاطرنشان کرد: "فقط استاد صبا به عنوان یکی از شخصیت‌های برجسته مورد تحقیق قرار گرفته است و در مورد روح‌الله خالقی، این اتفاق کمتر رخ داده است. بنابراین این جایزه می‌تواند به ایجاد بستری جدید برای پژوهش در این زمینه کمک کند."
وعده‌های دبیر علمی در برگزاری یک رویداد مهم
بهنام ترابی، دبیر علمی جایزه «روح‌الله خالقی»، در نشست رسانه‌ای اظهار داشت که این جایزه به عنوان بخشی جانبی در کنفرانس مطالعات میان‌رشته‌ای ادبیات و هنرهای کاربردی، از جمله موسیقی، نمایش و سینما راه‌اندازی شده است. او افزود که نگاه ما به این رویداد گسترده‌تر است و خوشحالیم که جایزه آهنگسازی خالقی نیز به بستر کنفرانس اضافه شده است.
ترابی ادامه داد: از جمله محورها در دومین جایزه آهنگسازی، می‌توان به مطالعات و اندیشه‌های روح‌الله خالقی اشاره کرد؛ مقالاتی درباره ایشان، تحلیل سبک آهنگسازی‌اش، مرور آثار و تأثیر او بر آهنگسازان بعد از خود، و همچنین کتاب‌های ایشان موضوعات مهم دیگری هستند. ما بسیاری از حامیان معنوی، از جمله انجمن مفاخر، انجمن موسیقی، و توسعه معاصر ملل را در کنار خود داریم.
وی اعضای کمیته دومین جایزه آهنگسازی روح‌الله خالقی را معرفی کرد و به نام‌هایی همچون احمد صدری، بابک خضرایی، شهاب جعفری، ارجمند صداقت‌کیش، سیدحسین میثمی، فواد توحیدی، میرعلیرضا میرعلینقی، پویا سرایی، سجاد پورقناد و محمدعلی مرآتی اشاره کرد.
تک‌نوازها در این رویداد جایی ندارند
در ادامه، صداقت‌کیش گفت: پس از برگزاری اولین دوره جایزه خالقی که به‌طور مختصر برگزار شد، بحث‌هایی درباره گسترش این رویداد به میان آمد. تصمیم بر این شد که تعداد داوران افزایش یابد؛ در حالی که در دوره اول فقط دو داور داشتیم. سپس تصمیم گرفته شد که فراخوان دقیقی نوشته شود تا آثار به‌طور شفاف دعوت به شرکت شوند. این فرایند چند ماه به طول انجامید و پس از بحث‌های بسیار، به فراخوانی سه صفحه‌ای رسیدیم.
این نوازنده و آهنگساز اظهار داشت: سیستم آهنگسازی خالقی و هم‌دوره‌هایش یک مثلث موسیقایی شامل خود او، وزیری و صبا است. سبک آنها سه دهه پیش تأسیس شد، اما اکنون روش‌ها و سبک‌های معاصر کمتر تحت تأثیر شیوه خالقی قرار دارند. اگر هم آهنگ‌هایی ساخته می‌شود، به جریان اصلی تبدیل نمی‌شوند. کمیته داوران ضمن توجه به شیوه آهنگسازی خالقی، به این نتیجه رسید که به لحاظ سبک، تبعیضی قائل نشود و موسیقی ایرانی مدنظر باشد.
دبیر علمی جایزه موسیقی «روح‌الله خالقی» تصریح کرد: ما شرایط دقیقی تنظیم کردیم تا مشخص شود چه آثاری مجاز به شرکت در جایزه هستند. یکی از این شروط، توجه به هم‌نوازی، گروه و ارکستر بود. بسیاری از آهنگسازان برای ساز خود اثر می‌سازند، اما این آثار در جشنواره‌ها جایی ندارند. این به معنای نداشتن کیفیت آثار نیست، بلکه ناشی از کمبود توجه به این مقوله است.
وی به تلاش برای توجه به موسیقی جمعی اشاره کرد و افزود: در سبک خالقی، برخی سازهای غربی (چه بومی شده یا نشده) در ارکسترها وجود داشتند و در فضای ترکیبی ساخته و اجرا می‌شدند. بنابراین در انتخاب آثار به این موضوع توجه شده است. ما همچنین بخشی را ایجاد کرده‌ایم و از آهنگسازان خواسته‌ایم که با الهام از اساطیر، آثار خود را برای ما ارسال کنند.
ایجاد یک روش نوین در برگزاری رویدادهای موسیقایی
این مدرس دانشگاه در بخش دیگری از اظهاراتش عنوان کرد: در رویدادهای بین‌المللی موسیقی معمولاً چند رویه مرسوم وجود دارد. یکی از آنها این است که جوایز مالی در نظر گرفته می‌شود، که ما موفق به تحقق این مورد شده‌ایم. همچنین، چاپ آثار هنرمندان از دیگر مواردی است که امسال نیز مشابه سال گذشته، به آن پرداخته شده است. یکی از چالش‌هایی که آهنگسازان جوان با آن مواجه‌اند، نبود دسترسی به آثارشان در بازار است؛ به همین دلیل، سال‌ها بعد امکان اجرای آنها برای کسی فراهم نمی‌شود.
وی تاکید کرد: متأسفانه نود درصد از آثار استادان برجسته ما به صورت مکتوب منتشر نشده است و آثار موجود نیز نیاز به ویرایش دارند. به غیر از حسین دهلوی، که تمامی آثارش در دسترس است، بسیاری از دیگر آهنگسازان این‌گونه نیستند. همچنین، یکی دیگر از نکات مثبت جوایز موسیقی این است که بسیاری از آنها تضمین می‌کنند که آثار آهنگسازان اجرا خواهد شد؛ که در رویداد امسال، این تضمین توسط ارکستر جوانان و نوجوانان ایران و مؤسسه خانه هنر نوین فراهم شده است. امیدوارم این الگو در جشنواره‌های آینده نیز تداوم داشته باشد.
این نوازنده در ادامه گفت: یکی دیگر از موارد متداول در دنیا که ما از آن بی‌بهره‌ایم، اختصاص بورسیه‌های تحصیلی بر اساس رنج سنی دانشجویان است. اگرچه این موضوع در امسال محقق نشده، اما می‌تواند در دوره‌های آتی در نظر گرفته شود.
صداقت کیش در پایان گفت: متقاضیان فرصت دارند تا آثار خود را تا تاریخ ۲۴ شهریور ارسال کنند. همچنین در آبان‌ماه اختتامیه و کنسرت‌هایی خواهیم داشت. باید ذکر کنم که آثار برگزیده در اختتامیه اجرا نخواهند داشت، اما ارکستر جوانان، آثار برندگان جوایز اول و دوم را به اجرا درخواهد آورد.