- صفحه اصلی
- معرفی ساز ساکسیفون
معرفی ساز ساکسیفون
ساکسیفون یا ساکسیفون یک ساز بادی از جنس برنج است که دارای سوراخ‌ها و کلید‌هایی است که به دست نوازنده کنترل می‌شوند. این ساز را شخصی به نام آدولت ساکس در دهه‌ی ۱۸۴۰ اختراع کرد و به همین دلیل نام آن را ساکسیفون گذاشتند.
به طور کلی سازهای موسیقی مورد استفاده از نظر نوع نواختن و نحوه‌ی تولید صدا به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
۱. سازهای کوردوفون (Chordophones):
شامل سازهای زهی می‌شود، یعنی ساز‌هایی که صدا در آن‌ها از طریق ارتعاش سیم تولید می‌شود.
۲. سازهای آیروفون (Aerophones):
شامل سازهای بادی می‌شود، یعنی ساز‌هایی که صدا در آن‌ها از طریق دمیدن یا فوت کردن تولید می‌شود.
۳. سازهای ایدیوفون (Idiophones):
شامل سازهای خود صدا می‌شوند، مانند سازهای کوبه‌ای، ضربه‌ای و سایشی بدون پوست
۴. سازهای ممبرانوفون (Membranophones):
شامل سازهای کوبه‌ای و ضربه‌ای دارای پوست می‌شود.
ساکسیفون یا ساکسیفون در دسته‌ی سازهای آیروفون قرار گرفته و یک ساز بادی برنجی است. در ادامه به معرفی این ساز و انواع آن می‌پردازیم.
تاریخچه‌ی ساز ساکسیفون
آدولف ساکس نوازنده‌ی فلوت و کلارینت اهل بلژیک بود که در ساخت ساز هم تبحر بسیار داشت. ساکسیفون هم یکی از سازهای ابداعی و ساخته شده توسط آدولف ساکس است.
آدولف ساکس متولد دینان بلژیک است. او در سال ۱۸۴۲ برای ادامه تحصیل در حرفه موسیقی به پاریس سفر کرد و ابتدا تغییراتی را بر روی کلارینت باس انجام داد تا محدوده‌ی صدای باس این ساز گسترده‌تر شود. سپس سازی را با بدنه‌ی برنجی و یک قمیش شبیه به هورن و کلارینت ابداع کرد و پس از آن در اوایل دهه‌ی ۱۸۴۰ شروع به ساخت ساکسیفون در ابعاد مختلف نمود. او پس از ۱۵، ۱۶ سال توانست در ۲۸ ژوئن ۱۸۴۶ این ساز را به نام خودش ثبت کند. از آن زمان به بعد دیگر نوازنده‌ها و سازنده‌های ساز هم شروع به ایجاد تغییراتی در کلید‌ها و صدای ساز‌ها کردند. پس از اختراع ساکسیفون در قرن بیستم با توسعه‌ی موسیقی جاز و بلوز، ساز ساکسیفون هم کاربرد بیشتری پیدا کرد.
ساز ساکسیفون برای نواختن به نفس زیادی احتیاج دارد. به همین دلیل سیاه پوستان که به پر نفس بودن مشهورند این ساز را به خوبی می‌نواختند و هر کدام تکنیک جدیدی از این ساز را کشف می‌کردند، مانند چارلی پارکر.
چارلی پارکر در حال نواختن ساکسیفون - Charlie Parker
در اواخر دهه ۱۹۶۰ با توسعه‌ی موسیقی راک و کمرنگ شدن نقش گیتار در آن زمان، سبک راک نیازمند سازی قوی و خشن بود که این نقش را ساکسیفون بر عهده گرفت. پس از آن دیوس و راجر هادسون با قطعه‌های "آهنگ منطقی" و "حالا ترکم مکن" تک نوازی ساکسیفون را رواج دادند.
معرفی ساز ساکسیفون
ساکسیفون یا ساکسیفون در دسته‌ی سازهای بادی است که معمولا از برنج ساخته می‌شود که برخی روی آن ورق نقره می‌کشند. ساز دارای یک قمیش، سوراخ و کلید است. نوازنده برای کنترل صدا و تولید هر نت باید کلیدی را فشار دهد یا رها کند. به طوری که اگر کلیدی را فشار دهد صفحه‌ای روی سوراخ گرفته می‌شود و اگر کلید را رها کند صفحه از روی سوراخ برداشته می‌شود. ساکسیفون دارای ظاهری مخروطی شکل است که دو انحنا در طول ساز وجود دارد. پایین ساز به سمت بالا خم شده و دارای سری شبیه شیپور است.
ساکسیفون یک ساز انتقالی محسوب می‌شود و جزء سازهای ارکستر سمفونیک نیست. ولی در موسیقی نظامی و جاز کاربرد فراوان دارد.
انواع ساکسیفون
ساکسیفون انواع مختلفی دارد که تفاوت آن‌ها با یکدیگر در وسعت صدایی آن‌هاست.
ساکسیفون سوپرانو (ساکسیفون در سی بمل)
تفاوتی که این ساز با دیگر ساکسیفونها دارد این است که ساکسیفون سوپرانو نسبت به دیگر ساکسیفونها، سازی کوچکتر است و هیچ انحنایی در ساختمان ساز وجود ندارد. این ساز به شکل یک قیف مستقیم است و برای تولید صدا‌های زیر کاربرد دارد.
ساکسیفون آلتو
به آن آلتو ساکس هم می‌گویند. دارای صدایی وسیع و نرم است و همین عامل باعث شده که در سبک پاپ و گا‌ها ارکستر‌ها طرفداران زیادی داشته باشد. همچنین به عنوان سلو در سبک جز هم استفاده می‌شود.
ساکسیفون تنور (ساکسیفون در سی بمل)
یک ساز ارکستری است. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این ساز که باعث متفاوت شدن آن می‌شود این است که شامل یک دهنی تک زبانه‌ای است، که این دهنه به یک لوله فلزی پهن و مخروطی شکل وصل شده است. تنور ساکس رو در خیلی از گروه‌های جز، بلوز، پاپ و راک استفاده می‌کنند.
ساکسیفون باریتون (ساکسیفون در می‌بمل)
اولین و بزرگترین عضو خانواده است. این نوع ساز به دلیل دارا بودن صدای رسا و قوی در موسیقی نظامی و امروزه هم گروه‌های جاز و کارناوال‌ها کاربرد فراوان دارد. نت نویسی آن با کلید سل است و صدای حاصله از نت نوشته شده یک اکتاو و یک ششم بزرگ بم‌تر است.
ساکسیفون باس (ساکسیفون در سی بمل)
ساکسیفون باس یکی از بزرگترین اعضای خانواده‌ی ساکسیفونهاست. از باریتون بزرگتر است و در موسیقی جز کاربرد دارد. نخستین بار هکتور برلیوز در یکی از آثار خود از آن استفاده کرد. نت نویسی این نوع ساکسیفون با کلید سل و صدای حاصله‌ی آن دو «اکتاو» و یک «دوم بزرگ» بم‌تر است.
ساکسیفون ملودی (ساکسیفون در دو)
این ساز بزرگتر از نوع آلتو و کوچکتر از نوع تنور است. برخلاف دیگر ساز‌ها غیر انتقالی است و یک اکتاو بم‌تر از نت نوشته شده صدا می‌دهد.
ساکسیفون های سی بمل و می‌بمل برای گروه موسیقی‌های نظامی طراحی شده‌اند و امروزه هم در گروه‌های جاز و تکنوازی کاربرد بیشتری دارند و سازهای سری فا و دو برای ارکستر بودند، ولی هیچ وقت جایگاه خوبی پیدا نکردند و به جای آن‌ها سازهای سی بمل و می‌بمل جایگاه خوبی در موسیقی کلاسیک پیدا کردند.