معرفی سازهای موسیقی غربی
سازشناسي يكي از مهمترين رشتههای موسيقي اقوام (اتنوموزیکولوژی) است. این رشته، یکی از عوامل شناخت ارزشهای فرهنگی و معیارهای زیباییشناختی در جوامع گوناگون به شمار میآید و در درک تاریخ موسیقی فرهنگهای گوناگون بسیار اهمیت دارد. در ادامه این مطلب از وبلاگ
آموزشگاه موسیقی سرنا تعدادی از سازهای موسیقی غربی را بشناسید.
ساز ترومبون
ترومبون سازی است برنجی که صدای آن از ارتعاش لب های نوازنده تولید می شود. از این جهت همانند ترومپت می باشد و الی ترومبون بوسیله لوله کشویی تلسکپی که برای طولانی کردن طول لوله ساز مورد استفاده قرار می گیرد مشخص می گردد. ترومبون اولین بار در سده 1400 میلادی در اروپا ظاهر شد و هنوز نیز با همان طرح ساده و اولیه خود باقی مانده است.
ساز ابوا
ابوا و Cor Anglais (يا هورن انگليسي) سازهاي بادي چوبي دو زبانه داراي bore مخروطي شكل هستند. ساير انواع ابوا عبارتند از Oboe d'Amore و Hecklephone. ابوا در حدود 400 سال در اركسترها مورد استفاده قرار ميگيرند و جزء سازهاي پابرجا در اركستر هستند.
ساز ارگان
ارگان يكي از سازهاي كيبوردي است كه نوازنده با استفاده از دستها و پاهاي خود آن را مينوازد. نتها در اين ساز با عبور هواي فشرده از درون يك سري لولههاي سازمان دهي شده در رديفهايي شبيه گام توليد ميشوند.
ساز آکاردئون
آكاردئون (از كلمه آلماني Akkordeon در قرن 19 ام از Akkord به معناي آكورد موسيقي، وفاق اصوات) خانوادهاي از سازهاي بادي، ايروفون، با زبانه آزاد است كه در زبان محاوره به عنوان squeezebox شناخته ميشود. به نوازنده آكاردئون، آكاردئونيست گفته میشود.
ساز پن پايپ
پن فلوت یا پن پايپ بر اساس نام خداي طيبعت يونان پن (Pan) نامگذاري شده است. پن پايپ كه به نامهاي پن فلوت و سيرينكس نيز شناخته مي شود سازي بادي است كه از لولههاي ني در طولهاي مختلف كه در يك رديف يا در يك دسته در كنار هم بوسيله واكس يا زه (سيم) متصل شده و عموماً اين لولهها در انتها بسته هستند و به ترتيب طول قرار دارند. پن فلوتهاي فلزي، گلي، چوبي و پلاستيكي نيز ساخته شدهاند. روي اين لولهها در بالا دميده ميشود و هر لوله نت متفاوتي توليد ميكند. پنپايپ در دوران نوسنگي و سپس در فرهنگهاي ديگر بهويژه در ملانزي و قبل از ورود كريستوف كلمب در آمريكاي جنوبي رواج يافت. پن پايپهاي مختلفي به عنوان ساز فولك رواج داشتهاند. پايپها معمولاً از بامبو، نيهاي درشت يا نيهاي بومي هر منطقه ساخته ميشوند. ساير مواد استفاده شده در ساخت پنپايپ عبارتند از چوب، پلاستيك، فلز و عاج.
ساز بالالايكا
بالالایکا یکی از سازهای اروپایی- آسیایی با دسته بلند، دارای چند سیم و تکنیک نواختن با زخمه زدن با انگشت اشاره است. در مستندات تاریخی، اولین بار این ساز در سال ۱۶۶۸ در مسکو ذکر شده است. بالالايكا در اشكال مختلف بدنه مثلثي شكل و بيضوی، با تعداد متفاوت سيم، پردههای قابل جابهجا شدن وجود دارد. اين ساز عمدتاً برای نواختن آهنگهای رقص مورد استفاده قرار میگرفت.
ساز بانجو
بانجو (Banjo)، سازی زهیسازی آفریقایی متشکل از چهار، پنج و یا شش سیم كه در آن پوستهای نازك روی يك فريم يا حفرهای كه نقش رزنيتور (تشديد كننده يا طنين انداز) را دارد، كشيده شده است كه به عنوان سرساز (head) شناخته میشود. پوسته يا كله معمولاً از پلاستيك ساخته میشود و البته هنوز گاهی اوقات از پوست حيوانات در ساخت آن نيز استفاده میگردد. فريم معمولاً به شكل دايره است. شکلهای ساده بانجو که با الهامگیری از سازهای آفریقایی مشابه ساخته شده بود، توسط آفریقاییها در آمریکای مستعمره رواج دادهشد. بانجو، معمولاً در موسیقی کانتری، جاز، بومی ایرلندی، بلوگرس، و موسیقی آمریکایی آفریقاییتبار به گوش میرسد.
ساز باندورا
باندورا (bandura) كه به نام كوبزا (kobza) نيز شناخته ميشود يك ساز زهي، از خانواده سالتري (psaltery)- سازهاي زهي از خانواده زيثر (zither)- است كه به عنوان ساز ملي اوكراين معروف است. باندورا عمدتاً در موسيقي فولك اوكراين استفاده ميشود.
ساز بگپایپ
اگرچه بگپايپهاي بومي اسكاتلند شناختهشدهترين بگپايپها در كشورهاي انگليسيزبان هستند ولي بگپايپها بيش از هزار سال در بخشهاي بزرگي از اروپا، آفريقاي شمالي و آسياي غربي شامل تركيه و قفقاز و در اطراف خليج فارس نواخته ميشدهاند.
ساز بونگوس
بونگوس (به زبان اسپانيايی بونگو bongo) يك ساز پركاشن آفريقايی-كوبايی است كه از يک جفت درام كوچك با انتهاي باز در دو اندازه متفاوت تشكيل شده است. در زبان اسپانيايی درام بزرگتر همبرا (hembra) به معنای مؤنث و درام كوچكتر ماچو (macho) به معنای مذكر است. اين سازها معمولا با دستها نواخته می شوند ولی با استفاده از استيکها صدايی متفاوت ايجاد می شود. بطور سنتی اين سازها از چوب و پوستهای دباغی نشده ساخته می شوند، ولی انواع مختلف مواد طبيعی و مصنوعی نيز می توانند مورد استفاده قرار بگيرند.
ساز تام تام
همراه با تيمپاني و باس درام تام-تام در گروه سازهاي پركاشن، باس قرار میگیرد. ساز تام-تام اغلب با گنگ اشتباه گرفته می شود، ولی شماری اختلافات جزئي مابين ساختار و صداي دو ساز وجود دارد: ساز تام-تام يك ديسک نسبتا مسطح است و برخلاف گنگ هيچ دستگیرهای در مركز ندارد.
ساز تبولار بلز
از انواع مختلف بلزها كه در طی قرنها در اركسترا مورد استفاده قرار گرفتهاند، تابولار بلز به صورت كروماتيك به عنوان symphonic chims تنظيم شده است، بخشی از سازهای استاندارد در اپرای مدرن و اركسترای سمفونی شد. تابولار بلز به عنوان جايگزيني براي بلز كليسايي اولين بار توسط جوزپه وردي (Giuseppe Verdi) در اپرايش (Il trovatore 1853) و (Un ballo in maschera 1859) و جياكومو پاچينی (Giacomo Puccini) در Tosca (1900) استفاده شد. در انگلستان و آمريكا تابولار بلز براي اولين بار به صورت كروماتيک و به سبك كيبورد روي يک فريم مرتب شدند، به طوری که آنها شيمز سمفونيک تشكيل دادند. اين نوآوري امكانات جديدی برای تكنيکها و taskهای نواختن ايجاد كرد كه به ويژه توسط آهنگسازان در نيمه دوم قرن بيستم بكار گرفته شد و گسترش داده شد.
اگرچه task اصلي تابولار بلز در اپرا تقليد از بلز بود، رنگ صدای خودشان بطور روز افزونی در موسيقی مدرن ارج گذاشته شد. براي تشكيل ملودي، آنها تنها براي فرمولهای ملودی كوتاه استفاده شدند كه در آنها نتها يكی پس از ديگری دمپ ميشوند. تابولار بلز الكترو-آكوستيك نيز در اغلب موارد بيشتر و بيشتر مورد استفاده قرار گرفت.
ساز توبا
توبا"، یکی از سازهای بادی برنجی نسبتاً جدید است که اولین بار در تاریخ ۱۲ سپتامبر سال ۱۸۳۵ ساخته شد و برای نخستین بار در اواسط قرن نوزدهم به ترکیب ارکسترهای مدرن و کلاسیک افزوده شد. در این ساز مانند اغلب سازهای
بادی دیگر، ارتعاش هوا توسط لبهای نوازنده انجام میشود. توبا در لاتین به معنای "ترومپت" است، اندازه این ساز بزرگ است و صدای عمیقی دارد. توبا از سه یا چهار سوپاپ، لولههای مارپیچ عمودی، زنگوله درخشان، یک دهانه فنجان شکل و یک سوراخ مخروطی پهن تشکیل میشود.
توبا بزرگترين ساز در خانواده سازهای برنجي كه ويژگی آن اندازه بزرگ و صدای عميق آن است. همانند تمامي سازهای برنجی، صدا از طريق دمیدن هوا در داخل دهانه ساز توليد می شود.
ساز چنگ
چنگ یا هارپ یکی از قدیمیترین سازهای شناخته شده در جهان است. در این نوشتار شما را با این ساز کهن آشنا میکنیم. نوازندگی چنگ خیلی شبیه به نوازندگی پیانو است. میتوان گفت از جنبههایی سادهتر و از جهاتی سختتر از یادگیری
پیانو است. اما اکثر افراد نوازندگی ساز چنگ را نسبت به سازهایی همچون گیتار و ویولن سادهتر میدانند.
چنگهای بزرگی که در ارکستر نواخته میشوند چنگ پدالی نام دارند؛ علت این نامگذاری به پدالهایی برمیگردد که برای این ساز در نظر گرفته شده است و با پا نواخته میشوند.
ساز ساکسوفون
ساکسوفون مانند کلارینت دارای زبانه ای نی ای (از نوع ساده آن)است. ساکسوفون از جنس برنج ساخته شده که غالبا بر روی آن ورقه ای از نقره کشیده شده است و دارای لوله ای مخروطی شکل ( یعنی در قسمت دهانی کم قطر حدود 2
سانتی متر و انتهای آن با قطری متجاوز از 10 سانتی متر) است. ساکسوفون به اندازه های مختلف ساخته شده و تحت نام هایی که به میدان صدا و بخش آنها مربوط است نامیده می شود به طور معمول از فلز برنج ساخته میشود و دقیقاً مانند کلارینت از طریق دمیدن هوا به داخل آن نواخته میشود.
با این حال ساکسوفون نسبت به سازهای دیگر متفاوت و بسیار محبوب و مهم است. چرا که می تواند صدایی نرم و بلند حتی مثل سازهای چوبی یا سازهای برنجی تولید کند. بسیاری افراد ساکسیفون را بعنوان یکی از سازهای جذاب و عاشقانه در نظر می گیرند.